Zakup działki jest pierwszym
najważniejszym krokiem, aby realizować nasze marzenia, zatem wybór
gruntu musi być przemyślany, gdyż nie na każdej nieruchomości
będziemy mogli wybudować dom, o którym marzymy.
Podstawowe uwarunkowania, ograniczenia
czy możliwości dotyczące działki i ewentualnej budowy określają
dwa dokumenty wskazane w ustawie z dnia 27 marca 1997 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej p.z.p.) (Dz. U.
2016.778 z dnia 2016.06.04).
Pierwszym z nich jest miejscowy plan
zagospodarowania przestrzennego (dalej MPZP), drugim decyzja o warunkach zabudowy (dalej WZ).
W pierwszej kolejności należy
sprawdzić czy wybrana pod budowę działka jest objęta miejscowym
planem zagospodarowania przestrzennego.
Miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego jest uchwalany przez Radę Gminy i określa m.in. czy
na danym terenie dopuszczalna jest zabudowa jednorodzinna, jaka jest
dopuszczalna powierzchnia zabudowy, linie zabudowy i gabaryty
obiektów, itp. Z MPZP dowiemy się również o szczególnych
warunkach zabudowy terenu, np. o zakazie zabudowy wynikającym
chociażby z potrzeb ochrony środowiska. Z MPZP możemy zapoznać
się w najbliższym urzędzie gminy lub miasta, w niektórych
przypadkach drogą internetową.
W przypadku kiedy działka nie jest
objęta planem miejscowym, trzeba będzie uzyskać decyzję o warunkach zabudowy, co spowoduje wydłużenie czasu załatwienia
formalności budowlanych.
Jeśli dla danego gruntu nie ma
uchwalonego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego wtedy
należy wystąpić do właściwego organu z wnioskiem o wydanie Decyzji o Warunkach Zabudowy. Taki właściwy organ to wójt,
burmistrz lub prezydent miasta. Może się okazać, że dana działka
nie spełnia wymagań określonych przepisami prawa i nie będzie
można na niej nic pobudować. Z wnioskiem o wydanie warunków
zabudowy, może wystąpić każda zainteresowana osoba, nie musi to
być właściciel działki. Decyzja ustalająca warunki zabudowy nie
rodzi praw do terenu, nie narusza interesów osób trzecich, może
być wydana kilku osobom zainteresowanym. Może się zdarzyć
również, że sprzedający działkę już dysponuje taką decyzją i decydując się na kupno, można będzie przenieść tę decyzję na
siebie. Przeniesienia decyzji dokonuje organ, który decyzję wydał,
na wniosek osoby zainteresowanej, za zgodą dotychczasowego adresata
decyzji. Jedynym warunkiem jest przyjęcie wszystkich warunków
zawartych w decyzji przez osobę, na rzecz której decyzja ma być
przeniesiona.
Co ważne - decyzja o warunkach
zabudowy jest z zasady ważna bezterminowo, ale organ który ją
wydał stwierdzi jej wygaśnięcie w sytuacji, gdy dla terenu
objętego warunkami decyzji uchwalono miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego, którego ustalenia są inne niż te zawarte w decyzji.
Ponadto warto również już teraz
sprawdzić jak jest z dostępnością mediów, czy możliwe będzie
podłączenie do wybranej działki kanalizacji, wody, gazu itp.
Uzyskanie technicznych warunków
przyłączy
Dokumentację projektową należy
uzupełnić o techniczne warunki przyłączenia do sieci
energetycznej, wodno ? kanalizacyjnej oraz gazowej. W przypadku gdy
działka, na której planowana jest inwestycja, nie posiada jeszcze
przyłączy należy zwrócić się do odpowiednich gestorów sieci o określenie warunków przyłączenia. Uzyskanie technicznych warunków
przyłączenia do sieci jest niezbędne do otrzymania pozwolenia na
budowę.
Mapy zasadnicze
Mapa do celów opiniodawczych określa
granice i media, jakie znajdują się na danym terenie i posiada
dokładnie zaznaczoną lokalizację działki, na której planowana
jest inwestycja. Mapę do celów opiniodawczych załącza się do
Decyzji o Warunkach Zabudowy.
Mapa do celów projektowych stanowi
załącznik do projektu architektoniczno - budowlanego i jest
konieczna do uzyskania pozwolenia na budowę. Wykonanie mapy do celów
projektowych należy zlecić geodecie, pamiętając, iż jej ważność
jest ograniczona w czasie.
Mapa inwentaryzacyjna jest potrzebna
celem zgłoszenia budynku do użytkowania. Wykonuje się ja po
zakończeniu budowy.
Wybór projektu domu
Kiedy jesteśmy już w posiadaniu
decyzji o warunkach zabudowy lub znamy ustalenia MPZP, możemy
przystąpić do wyboru projektu, a możemy tego dokonać w dwojaki
sposób.
W zależności od swoich wymagań,
pomysłów, itp. możemy zlecić osobie uprawnionej, a taką jest
architekt, przygotowanie dla nas projektu indywidualnego. Decydując
się na projekt indywidualny musimy jednak liczyć się z tym, iż
takie rozwiązanie niesie za sobą dość wysokie koszty. Ważne
jest, aby przed zleceniem wykonania projektu indywidualnego ustalić
z architektem co będzie ten projekt obejmował, gdyż tak naprawdę
do budowy potrzebne są 2 projekty. Pierwszy to projekt budowlany, ( ten składa się do właściwych organów) drugi to projekt
wykonawczy, który uzupełnia i uszczegóławia projekt budowlany. W nim znajdują się dokładne przekroje, rzuty, detale
architektoniczne i konstrukcyjne oraz gotowe plany wszystkich
instalacji. Projektu wykonawczego nie składa się do urzędu, ale
jest on niezbędny przy budowie, to podstawowy dokument, na którym
opiera się wykonawca. Zasadą jest, że na projekt indywidualny
składają się te dwa w/w, jednak niektórzy architekci uznają go
tylko jako projekt budowlany, a za wykonawczy trzeba dodatkowo
zapłacić.
Drugim, znacznie tańszym sposobem jest
wybór projektu katalogowego. Jednak w tym przypadku nie mamy
możliwości ingerowania w ten projekt, poza granice jakie określił
autor, a nadto musimy sprawdzić czy taki gotowy projekt będzie
odpowiadał warunkom określonym w MPZM lub WZ. Ponadto wybierając
gotowy projekt, musimy pamiętać aby dokonać jego adaptacji do
konkretnej działki. Za tym pojęciem kryje się sporządzenie na
aktualnej mapie projektu zagospodarowania działki, obejmującego
określenie granic działki lub terenu, usytuowanie, obrys i układy
istniejących i projektowanych obiektów budowlanych, sieci
uzbrojenia terenu, sposób odprowadzania lub oczyszczania ścieków,
układ komunikacyjny i układ zieleni, ze wskazaniem
charakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych
odległości obiektów, w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej
zabudowy terenów sąsiednich. Ważne jest również, aby w projekcie
budowlanym znalazła się również informacja o obszarze
oddziaływania obiektu budowlanego. Adaptację możemy zlecić np.
miejscowemu architektowi.
Dodatkowe opinie, uzgodnienia
Mogą wystąpić sytuacje, kiedy
konieczne będzie uzyskanie dodatkowych dokumentów, pozwoleń,
opinii, np. w sytuacji gdy budowa naszego domu może wpłynąć na
gospodarkę wodną w rejonie, lub będziemy korzystać z wód w sposób szczególny, konieczne będzie uzyskanie pozwolenia
wodno-prawnego.
Dodatkowymi pozwoleniami warto zająć
się już wcześniej, jeszcze przed złożeniem wniosku o wydanie
pozwolenia na budowę lub zgłoszeniem budowy. Wszelkie pozwolenia
wydawane przez organy administracji publicznej, są decyzją
administracyjną, na wydanie której organ ma 30 dni. Czasami zdarza
się, iż organy proszą wnioskodawcę o uzupełnienie wniosku, przez
co ten termin się wydłuża, warto więc nie czekać do ostatniej
chwili.
Zgłoszenie lub pozwolenie na budowę
domu
Projekt budowlany należy złożyć we
właściwym urzędzie miejskim lub powiatowym. Na tym etapie
najtrudniejsza może okazać się decyzja czy dokonywać zgłoszenia,
czy zdecydować się na procedurę ubiegania się o pozwolenie na
budowę. Warto wiedzieć, kiedy można dokonać zgłoszenia, a kiedy
korzystniej jest skorzystać z pozwolenia na budowę.
Nowelizacja ustawy z dnia 7 lipca 1994
roku prawo budowlane (Dz. U. 2016.290 z dnia 2016.03.08) dokonana z dniem 28 czerwca 2015 roku znacznie ułatwia proces budowlany
pozwalając budować wolno stojące budynki mieszkalne jednorodzinne,
których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce
lub działkach, na których zostały zaprojektowane, bez uzyskania
prawomocnej decyzji o pozwoleniu na budowę, a jedynie na podstawie
zgłoszenia. Procedura taka wydaje się być szybsza i pozbawiona
zbędnych formalności. Jednocześnie trzeba podkreślić, iż
zwolnienie przez ustawodawcę z obowiązku uzyskania pozwolenia na
budowę domu jednorodzinnego, nie wyklucza ubiegania się o nie, a co
za tym idzie budowy domu na podstawie ostatecznej decyzji. Wybór
należy do osoby zainteresowanej. W niektórych sytuacjach szybsze
okazuje się jednak uzyskanie pozwolenia na budowę, gdyż przy
instytucji zgłoszenia organ administracji może wnieść sprzeciw i cała procedura wydłuża się.
Zgłoszenie
W pierwszej kolejności skupmy się na
budowie domu w świetle nowych przepisów, tj. na podstawie
Zgłoszenia zamiaru rozpoczęcia budowy do odpowiednich organów.
Podstawowym aktem prawnym regulującym całą procedurę jest w/w
ustawa prawo budowlane.
Jest możliwe, gdy budowa dotyczy
wolnostojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których
obszar oddziaływania nie wykracza poza granice działki objętej
inwestycją. Określenie obszaru oddziaływania jest nowym obowiązkiem
architekta i polega na analizie wpływu projektowanego budynku na
działkę lub zabudowę sąsiednią. Budynek projektowany nie może
ograniczać prawidłowego ( zgodnego z przeznaczeniem) użytkowania
obiektu sąsiedniego lub w stosunku do działki niezabudowanej nie
może ograniczać możliwości zabudowy tej działki ( zgodnie z warunkami technicznymi). Jeżeli warunek ten nie jest spełniony,
konieczne jest wystąpienie o pozwolenie na budowę. Jeżeli jest
spełniony, inwestor może dokonać zgłoszenia lub wystąpić o pozwolenie na budowę.
PAMIĘTAJ!
W każdej chwili możesz zdecydować się na uzyskanie pozwolenia na budowę, gdy uznasz, że jest to dla Ciebie korzystniejsze. Taka sytuacja może wystąpić w przypadku ubiegania się o kredyt na budowę domu. Jednym z dokumentów wymaganych przez bank jest prawomocna ostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę.
Zarówno w przypadku budowy domu na
podstawie zgłoszenia, jak i pozwolenia na budowę , należy
przedłożyć do urzędu :
4 egzemplarze projektu budowlanego
wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami
wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem, o tym iż
osoba wykonująca projekt budowlany jest członkiem właściwej izby
samorządu (np. izby architektów), aktualnym na dzień opracowania
projektu,
oświadczenie o posiadanym prawie
do dysponowania nieruchomością na cele budowlane; (należy przez
to rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności,
użytkowania wieczystego, zarządu, a co za tym idzie uprawnienie do
wykonywania robót budowlanych),
wypis i wyrys z Miejscowego Planu
Zagospodarowania Przestrzennego danej działki lub w przypadku jego
braku prawomocna Decyzja o Warunkach Zabudowy i Zagospodarowania,
mapę do celów projektowych,
badania geotechniczne,
dokumenty wymagane przepisami
szczególnymi,
jeżeli inwestor ma pełnomocnika,
który występuje w jego imieniu, to potrzebne jest pisemne
upoważnienie dla niego.
Zgłoszenia dokonuje się przed
rozpoczęciem robót budowlanych. Od dnia zgłoszenia biegnie
ustawowy 21-dniowy termin, w ciągu którego organ administracji może
wnieść sprzeciw. Dzieje się tak w przypadku gdy organ uzna, że:
zgłoszenie dotyczy budowy lub
wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania
pozwolenia na budowę,
budowa lub wykonywanie robót
budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego lub inne przepisy,
zgłoszenie dotyczy budowy
tymczasowego obiektu budowlanego, w miejscu, w którym taki obiekt
istnieje.
Dodatkowo, jeśli organ uzna, iż
budowa naszego domu może spowodować:
zagrożenie bezpieczeństwa ludzi
lub mienia,
pogorszenie stanu środowiska lub
stanu zachowania zabytków,
pogorszenie warunków
zdrowotno-sanitarnych,
wprowadzenie, utrwalenie bądź
zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów
sąsiednich,
również może wnieść sprzeciw,
jednocześnie nakładając obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu
na budowę.
Jeśli do zgłoszenia nie dołączymy
wszystkich wymaganych dokumentów, organ wezwie nas do uzupełnienia
braków. Ważne jest aby dokonać tego w terminie wskazanym, gdyż
niedopełnienie wezwaniu spowoduje wniesienie sprzeciwu.
Jeśli nasza przyszła budowa spełnia
wszystkie wymagania przewidziane przepisami, a jednocześnie nie
występują żadne z powyżej wskazanych zagrożeń, organ
administracji publicznej nie wniesie sprzeciwu i będziemy mogli
przystąpić do budowy domu. Jest to tzw. milcząca zgoda organu na
rozpoczęcie robót budowlanych. Po upływie 21 dni od dnia
zgłoszenia zamiaru rozpoczęcia robót budowlanych, jeśli organ nie
wniesie sprzeciwu, nasz projekt budowlany podlega ostemplowaniu.
Musimy odebrać go z urzędu i możemy przystąpić do rozpoczęcia
prac. Musimy pamiętać też o odbiorze dziennika budowy, który jest
obowiązkowym dokumentem każdej budowy, potwierdzającym przebieg
robót budowlanych oraz wszelkich zdarzeń występujących w toku
wykonywania prac.
Drugi ważny termin to 3 lata od dnia
zgłoszenia budowy ? jest to okres przed upływem którego musimy
rozpocząć budowę, jeśli tego nie zrobimy ?milcząca zgoda?
traci moc i w takim przypadku musimy zgłosić zamiar rozpoczęcia
budowy ponownie. Wszelkie prace budowlane bez dokonania ponownego
zgłoszenia będą traktowane jak samowola budowlana.
Jako rozpoczęcie robót wystarczy wpis
do dziennika budowy o rozpoczęciu robót i zgłoszenie do urzędu.
Pozwolenie na budowę
Drugi sposób, aby legalnie rozpocząć
budowę, to uzyskanie Decyzji o pozwoleniu na budowę.
W tej sprawie, również musimy udać
się do urzędu, będzie to starostwo powiatowe, urząd miasta ? w
przypadku miast na prawach powiatu, lub urząd dzielnicy ? gdy
działka znajduje się w Warszawie. Do wniosku o wydanie pozwolenia
na budowę należy dołączyć takie same dokumenty, jak w przypadku
zgłoszenia budowy. Jeśli dokumentacja będzie kompletna, organ
administracji powinien wydać decyzję w sprawie pozwolenia na budowę
w ciągu 65 dni od dnia złożenia wniosku w tej sprawie. W przypadku, gdy
obszar oddziaływania planowanej budowy mieści się w całości na działce,
nie zachodzi potrzeba informowania właścicieli
sąsiednich działek o tej inwestycji, gdyż nie są oni stronami
postępowania. Prace budowlane można rozpocząć na podstawie
decyzji o pozwoleniu na budowę. Decyzję w sprawie pozwolenia na
budowę zapewne otrzymamy drogą pocztową, natomiast podobnie jak
w przypadku zgłoszenia budowy, musimy odebrać ostemplowany projekt
budowlany. Pamiętajmy również o dzienniku budowy.
Decyzja o pozwoleniu na budowę jest
ważna 3 lata i nierozpoczęcie budowy przed upływem tego terminu
skutkuje jej wygaśnięciem, a co za tym idzie, aby budować
legalnie, należy wnioskować o wydanie nowej decyzji.
Rozpoczęcie robót budowlanych
Rozpoczęcie budowy następuje w momencie podjęcia prac przygotowawczych na terenie budowy. Pracami
takimi są:
wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie,
wykonanie niwelacji terenu,
zagospodarowanie terenu budowy
wraz z budową obiektów tymczasowych,
wykonanie przyłączy do sieci
infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.
O terminie rozpoczęcia robót
budowlanych inwestor musi powiadomić Powiatowy Inspektorat Nadzoru
Budowlanego , jednocześnie składając:
oświadczenie kierownika budowy
(robót), stwierdzające sporządzenie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz przyjęcie obowiązku kierowania budową, wraz
z zaświadczeniem, iż osoba sprawująca funkcję kierownika budowy
na danym obiekcie wpisana jest na listę członków właściwej izby
samorządu zawodowego. Zaświadczenie powinno być opatrzone
terminem ważności,
w przypadku ustanowienia nadzoru
inwestorskiego - oświadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego,
stwierdzające przyjęcie obowiązku pełnienia nadzoru
inwestorskiego nad danymi robotami budowlanymi, a także
zaświadczenie analogiczne jak w przypadku kierownika budowy,
informację zawierającą dane
dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia.
Tablica informacyjna
Przed rozpoczęciem prac, w miejscu
widocznym od strony drogi publicznej lub dojazdu do takiej drogi, na
wysokości pozwalającej jej odczytanie musimy umieścić tablicę
informacyjną zawierającą: określenie rodzaju robót budowlanych
oraz adres prowadzenia tych robót, numer pozwolenia na budowę albo
numer zgłoszenia oraz nazwę, adres i numer telefonu właściwego
organu nadzoru budowlanego, imię i nazwisko lub nazwę (firmę),
adres oraz numer telefonu inwestora, imię i nazwisko lub nazwę
(firmę), adres i numer telefonu wykonawcy lub wykonawców robót
budowlanych, imiona, nazwiska, adresy i numery telefonów: kierownika
budowy, kierowników robót, inspektora nadzoru inwestorskiego,
projektantów; numery telefonów alarmowych Policji, straży
pożarnej, pogotowia, numer telefonu okręgowego inspektora pracy.
Jest to co prawda jeden z podstawowych
obowiązków kierownika budowy, ale warto o nim wspomnieć.
Dziennik budowy
W celu rozpoczęcia budowy niezbędne
jest posiadanie dziennika budowy, który służy do rejestracji w formie wpisów, przebiegu robót budowlanych.
Dziennik budowy i tablica informacyjna
powinny znajdować się na terenie budowy przez cały czas jej
trwania.
Formalności za nami, możemy zacząć
budować nasz wymarzony dom.
ZAKOŃCZENIE BUDOWY
Kiedy zawiadomienie o zakończeniu
budowy, a kiedy pozwolenie na użytkowanie?
Obowiązek zawiadomienia o zakończeniu
budowy dotyczy inwestorów, którzy budowali zarówno w oparciu o zgłoszenie, jak i po uzyskaniu pozwolenia na budowę. Z kolei
pozwolenie na użytkowanie wymagane jest tylko w określonych
okolicznościach. Będzie ono potrzebne, jeśli w trakcie budowy
zostały dokonane istotne odstępstwa od projektu budowlanego, bez
uprzedniego uzyskania zamiennego pozwolenia na budowę. Co więcej,
inwestor musi wystąpić o uzyskanie pozwolenia na użytkowanie,
jeśli:
Na budowę obiektu budowlanego
jest wymagane pozwolenie na budowę i jest on zaliczony do kategorii
wymienionych w art. 55 prawa budowlanego.
W trakcie budowy powiatowy
inspektor nadzoru budowlanego nałożył na inwestora taki obowiązek
lub gdy budowa rozpoczęła się bez pozwolenia, a jej zakończenie
następuje na podstawie decyzji powiatowego inspektora
W sytuacji, gdy inwestor chce
zamieszkać w swoim domu, który nie został jeszcze w całości
wykończony, wówczas jest uprawniony do złożenia wniosku o wydanie
decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Inwestor, którego obiekt
spełnia kryteria, by można go było użytkować bez pozwolenia na
użytkowanie, może, zamiast dokonania zawiadomienia o zakończeniu
budowy, wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na
użytkowanie.
Zanim powiatowy inspektor nadzoru
budowlanego wyda pozwolenie na użytkowanie, w ciągu 21 dni od
złożenia wniosku, musi przeprowadzić obowiązkową kontrolę. O jej terminie inwestor zawiadomiony zostanie z tygodniowym
wyprzedzeniem. Jej przeprowadzenie (wraz z obowiązkową obecnością
kierownika budowy i właściciela nieruchomość) zostanie
potwierdzone sporządzeniem protokołu.
Zawiadomienie o zakończeniu
budowy. Zawiadomienie należy złożyć dopiero po dokonaniu przez
kierownika budowy ostatniego wpisu w dzienniku budowlanym i po
przekazaniu inwestorowi wszystkich wymaganych dokumentów.
Nowelizacja prawa budowlanego skróciła
okres, jaki należało odczekać od czasu złożenia zawiadomienia do
chwili wprowadzenia się do domu, z 21 do 14 dni. W trakcie tych
dwóch tygodni inspektor nadzoru budowlanego kontroluje przedłożoną
mu dokumentację i jeśli nie dopatrzy się nieprawidłowości i nie
zgłosi we wspomnianym terminie sprzeciwu, oznacza to, że wyraził
tzw. ?milczącą zgodę?, co jest równoznaczne z możliwością
wprowadzenia się do nowo wybudowanego obiektu. Po upływie terminu
na wyrażenie sprzeciwu do zgłoszenia, inspektorat zobowiązany jest
do zwrotu dokumentów.
Jakie dokumenty będą potrzebne przy
dopełnianiu formalności po zakończeniu budowy?
Do zawiadomienia o zakończeniu budowy
obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na
użytkowanie inwestor zobowiązany jest dołączyć:
Oryginał dziennika budowy.
Oświadczenie kierownika budowy o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym lub
warunkami pozwolenia na budowę oraz obowiązującymi przepisami.
Oświadczenie o doprowadzeniu do
należytego stanu i porządku terenu budowy, a także ? w razie
korzystania ? drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku
lub lokalu.
Oświadczenie o właściwym
zagospodarowaniu terenów przyległych (jeżeli eksploatacja
wybudowanego obiektu jest uzależniona od ich odpowiedniego
zagospodarowania).
Protokoły badań i sprawdzeń.
Dokumentację geodezyjną
zawierającą wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej oraz
informację o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem
zagospodarowania działki lub terenu lub o odstępstwach od tego
projektu. Dokumentacja powinna być sporządzona przez osobę
wykonującą samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii
oraz posiadającą odpowiednie uprawnienia zawodowe.
Potwierdzenie odbioru wykonanych
przyłączy. Odbiory powinny być przeprowadzone zgodnie z odrębnymi
przepisami.